https://eajil.enu.kz/index.php/main/issue/feed 2025-07-17T09:28:30+00:00 Абайдельдинов Ербол Мусинович abaideldinov_yem@enu.kz Open Journal Systems <p><strong>Журнал туралы</strong></p> <p><strong>«Eurasian Journal of International Law (E</strong><strong>А</strong><strong>JIL)» </strong></p> <p>«Еуразия халықаралық құқық журналы» (ЕАХҚЖ),</p> <p>«Евразийский журнал международного права (ЕАЖМП)»</p> <p><a href="https://eajil.enu.kz/index.php/main">https://eajil.enu.kz/index.php/main</a></p> <p> </p> <p><strong>Бас редакторлар: </strong></p> <p>з.ғ.д., проф. Е.М. Абайдiлданов (Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Астана қаласы, Қазақстан Республикасы);</p> <p>з.ғ.д., проф. А.Х. Абашидзе (П. Лумумба атындағы Ресей халықтар достығы университеті, Мәскеу қаласы, Ресей Федерациясы)</p> <p><strong> </strong></p> <p>«Eurasian Journal of International Law (EАJIL)» («Еуразия халықаралық құқық журналы» (ЕАХҚЖ), «Евразийский журнал международного права (ЕАЖМП)») ғылыми журналы (бұдан әрі – Журнал) 2022 жылы Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті (Астана қаласы, Қазақстан) және П. Лумумба атындағы Ресей халықтар достығы университеті (Мәскеу қаласы, Ресей) тарапынан құрылды.</p> <p>Журнал Қазақстан Республикасында тіркелген. Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ-де басылып шығарылады.</p> <p>Редакциялық алқа құрамында Қазақстанның, Ресейдің, Беларусьтің, Қырғызстанның және Тәжікстанның көрнекті ғалымдары мен тәжірибелі мамандары бар. Олардың қатарында Парламентте, Президент Әкімшілігінде, халықаралық ұйымдарда жұмыс тәжірибесі бар сарапшылар, соның ішінде БҰҰ-ның Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар комитетінің мүшесі, БҰҰ Адам құқықтары комитетінің экс-мүшесі, сондай-ақ БҰҰ-ның Арнайы баяндамашысы бар.</p> <p><strong>Журнал тек ғылыми сипатқа ие, саяси ұстанымнан тыс тұр </strong>және БҰҰ Жарғысының, Адам құқықтары жөніндегі халықаралық Билльдің және басқа да халықаралық-құқықтық құжаттардың құндылықтарын ұстанады. Журнал ғалымдардың келесі мәселелер бойынша пікір алмасуына арналған ашық диалог алаңы ретінде құрылды:</p> <p>- халықаралық құқықтың, интеграциялық құқықтың (Еуропалық Одақ, ЕАЭО, ТМД және т.б.) қазіргі жағдайы мен дамуы;</p> <p>- мемлекеттердің адам құқықтарын қамтамасыз ету саласындағы халықаралық органдармен және ұйымдармен ынтымақтастығы;</p> <p>- халықаралық, интеграциялық және ұлттық құқықтың арақатынасы мен өзара іс-қимылы;</p> <p>- халықаралық құқықтың тарихы, теориясы және әдіснамасы;</p> <p>- сондай-ақ қазіргі халықаралық құқықтың өзекті мәселелері, олар Еуразия аймағы елдері мен бүкіл әлемдік қауымдастық үшін теориялық және практикалық қызығушылық тудырады.</p> <p>Журнал жылына 4 рет баспа және электронды форматта жарық көреді, өз сайты бар, бұл оның ашықтығы мен қолжетімділігін қамтамасыз етеді.</p> <p>Журнал редакциясы әрбір мақалаға DOI тағайындайды, мақалаларды «Ресей ғылыми дәйексөз индексі (РИНЦ)» ғылыми жарияланымдар дерекқорына орналастырады, сондай-ақ қалыптасып жатқан «Қазақстан ғылыми дәйексөз индексі (КИНЦ)» дерекқорына енгізеді.</p> <p>Редакциялық алқа ұжымы Журналды Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті (КОКСНВО) ұсынған басылымдар тізіміне енгізуге дайындауда, содан кейін – Ресей Федерациясы Білім және ғылым министрлігінің Жоғары аттестациялық комиссиясы (ВАК) ұсынған рецензияланатын ғылыми басылымдар тізіміне және Редакциялық алқа мүшелері өкілдік ететін елдердің ғылыми басылымдарының ұқсас тізімдеріне енгізуге бағытталған жұмыстар жүргізілуде. Келесі кезеңде журналды <strong>Scopus</strong> және/немесе <strong>Web of Science</strong> базаларына енгізуге дайындау жоспарлануда.</p> https://eajil.enu.kz/index.php/main/article/view/140 2025-06-25T10:01:23+00:00 Роза Азходжаева azdroza7@gmail.com

<p>Денсаулық сақтаудың жалпы әлемдік мәселелері және оның қазіргі экономиканың дамуымен байланысы әрбір мемлекет пен бүкіл әлемдік қауымдастықты алаңдататын қазіргі заманның маңызды проблемаларының бірі болып табылады. Барлық адамдар үшін жақсы денсаулық - бұл дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) және Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ) кіретін көптеген халықаралық ұйымдар бағытталған мақсат. Бұл мақалада Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ) шеңберіндегі дәрілік препараттарға қол жеткізу мәселелері қарастырылады, трипс келісімі, Доха декларациясы, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ассамблеясының 54-ші сессиясында мақұлданған дәрілік заттар саласындағы ДДҰ Стратегиясы (ДДҰ 54.11 қарары) сияқты маңызды құжаттар талданады, дәрілік препараттарға кең қолжетімділікті қамтамасыз ететін факторлар келтіріледі және вакциналар. Мақала аясында фармацевтикалық жаңалықтарға патенттердің маңыздылығына қатысты әртүрлі көзқарастар келтіріледі, зияткерлік меншік жүйесінің құралдары, соның ішінде параллель импорт және мәжбүрлі лицензиялау егжей-тегжейлі қарастырылады, бұл сараланған баға белгілеу мен нарықты сегментациялауды қолдауда маңызды болуы мүмкін. Мақаланың қорытынды бөлімінде дәрілік препараттар мен вакциналарға қол жеткізу мәселесі бойынша қорытындылар мен ұсыныстар тұжырымдалған.</p>

2025-06-30T00:00:00+00:00 Авторлық құқық (c) 2025 Еуразия халықаралық құқық журналы https://eajil.enu.kz/index.php/main/article/view/145 2025-07-17T09:28:30+00:00 Валентина Микрина v.mikrina@odin.mgimo.ru Милана Мирошкина m_miroshkina1@mail.ru Екатерина Митина ek.m1tina@yandex.ru

<p>Бұл мақала қазіргі геосаяси жағдайда кемелерді тұтқындау және ұстау мәселелеріне қатысты халықаралық теңіз құқығының өзекті проблемаларына арналған. Авторлар 1982 жылғы Теңіз құқығы туралы БҰҰ конвенциясы (UNCLOS), 1999 жылғы Кемелерді тұтқындау туралы конвенция, 1988 жылғы Есірткі заттарының заңсыз айналымына қарсы күрес жөніндегі конвенция сияқты негізгі халықаралық құжаттарды талдай отырып, құқықтық негіздер мен рәсімдерді қарастырады. Сондай-ақ, теңіз қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігі және кеме иелері мен экипаж мүшелерінің құқықтарын қорғау арасындағы тепе-теңдік мәселесіне назар аударылады.</p> <p>Baltic Summer және KIWALA кемелеріне қатысты оқиғалар қарап, осындай тұтқындау жағдайларының жиілеп кетуі бұл тақырыптың өзектілігін көрсетеді. Бұл оқиғалар санкциялық қысым мен саяси шиеленіс жағдайында халықаралық құқықты қолдану барысында туындайтын олқылықтар мен қиындықтарды көрсетеді. Мақалада теңіз саудасының тұрақты дамуы мен адам құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету үшін құқық үстемдігі қағидаттарын, халықаралық ынтымақтастықты және процестік кепілдіктерді сақтау маңыздылығы атап өтіледі.</p>

2025-06-30T00:00:00+00:00 Авторлық құқық (c) 2025 Еуразия халықаралық құқық журналы https://eajil.enu.kz/index.php/main/article/view/143 2025-07-13T16:53:34+00:00 Ақбопе Ергалимова yergalimova80@mail.ru

<p>Мақалада халықаралық құқық нормаларына аясында Қазақстан Республикасында мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алу құқықтарының жүзеге асырылуы мәселелері қарастырылады.</p> <p>Зерттеуде БҰҰ-ның Бала құқықтары туралы Конвенциясы мен Мүгедектердің құқықтары туралы Конвенциясының негізгі ережелері талданып, олардың Қазақстан заңнамасына ықпалы сарапталады. Сонымен қатар, инклюзивті білім беру жүйесінің қалыптасуы, ерекшелігі, қол жеткізілген жетістіктері көрініс табады.</p> <p>Мақала авторларымен еліміздегі мүмкіндігі шектеулі балалардың қазіргі таңдағы білім алу құқықтарын жетілдіру бойынша да қажетті ұсыныстар енгізіледі.</p>

2025-06-30T00:00:00+00:00 Авторлық құқық (c) 2025 Еуразия халықаралық құқық журналы https://eajil.enu.kz/index.php/main/article/view/144 2025-07-16T02:47:47+00:00 Арлан Алмасұлы almassuly.arlan@gmail.com

<p>Мақалада БҰҰ-ның адам құқықтары жөніндегі шарттық органдарына жолданатын жеке хабарламаларға қойылатын рұқсаттылық талаптары жүйеленіп талданады. Қазақстан Республикасы азаматтары тарапынан жолданған шағымдардың елеулі бөлігі қабылдауға жатпайтын деп танылғаны атап көрсетіліп, бұл құбылыстың негізгі себептері ретінде рәсімдік және құқықтық талаптардың сақталмауы алға тартылады. Автор халықаралық құқық нормалары мен шарттық органдардың практикалық шешімдеріне сүйене отырып, рұқсаттылық талаптарының мазмұнын нақтылайды (ratione temporis, ratione materiae, ratione personae және т.б.). Сонымен қатар, мақаланың мақсаты – мемлекеттік тілде сапалы құқықтық-ақпараттық материал ұсынып, авторлардың жиі жіберетін қателіктерін алдын ала түсіндіру арқылы, хабарламалардың іс мәні бойынша қаралу мүмкіндігін арттыруға ықпал ету.</p>

2025-06-30T00:00:00+00:00 Авторлық құқық (c) 2025 Еуразия халықаралық құқық журналы https://eajil.enu.kz/index.php/main/article/view/128 2025-05-19T19:59:04+00:00 Владислав Подобаев podobaev97@mail.ru

<p>Бұл зерттеу шетелде құқықтары бұзылған Ресей азаматтарын дипломатиялық қорғау мәселелеріне арналған. Шетел мемлекетінің аумағында жүрген жеке тұлғалар жиі сол елдің азаматтары немесе билік органдары тарапынан заңсыз әрекеттерге ұшырайды. Мұндай жағдайларда, қабылдаушы мемлекеттің заңнамасында көзделген құқықтық қорғау шаралары бұзылған құқықтарды толық қорғау мен қалпына келтіруге әрдайым жеткілікті бола бермейді. Азаматтардың құқықтары мен мүдделерінің бұзылуы ұлттық заңнамадан тыс шығып, халықаралық құқық нормаларының бұзылуына әкеп соққан жағдайда, мемлекеттер дипломатиялық қорғау тетіктеріне жүгіну құқығын өздерінде сақтайды.</p> <p>Зерттеудің ғылыми маңызы – қазіргі халықаралық ахуалды ескере отырып, Ресей азаматтарының құқықтарын қорғауда дипломатиялық қорғау тетігінің қолданылуын талдауда.</p> <p>Сонымен қатар, отандастардың құқықтарын қорғау – Ресей Федерациясының мемлекеттік саясатының басым бағыттарының бірі. Осыған орай, жұмыста Ресей Федерациясы мемлекеттік органдарының бұзылған құқықтарды қалпына келтіру және отандастардың құқықтарын қорғау жөніндегі қызметі талданады.</p> <p>Бұл еңбектің негізгі қорытындылары мен құндылығы – халықаралық шиеленіс жағдайында шетелдегі азаматтардың құқықтарын қорғаудың жаңа тәсілдерін қарастыру мен ұсыну. Мемлекет басшыларының қатысуымен шетелдегі азаматтарды қорғаудың жаңа көзқарастары табылды.</p>

2025-06-30T00:00:00+00:00 Авторлық құқық (c) 2025 Еуразия халықаралық құқық журналы https://eajil.enu.kz/index.php/main/article/view/125 2025-05-18T17:02:42+00:00 Дарья Сергеева 1142240219@pfur.ru

<p>Халықаралық қылмыстық соттың апелляциялық палатасы ақтау туралы шешімге, кінәлі деп тану туралы шешімге шағымдану, үкімге және аралық шешімдерге шағымдану, сондай-ақ айыптау үкімін немесе үкім бойынша жазаны қайта қарау рәсімдеріне қатысты өкілеттіктерге ие. Бұл мақалада апелляциялық Палатаның құзыреттерінің бірі - шағым беру институты қарастырылады. Осы институт шеңберінде Рим Жарғысы мен сот практикасына сәйкес шағымдану туралы өтінішті қанағаттандыру үшін қажетті негіздер мен стандарттардың мазмұны ашылады. Жарғының 81-бабында кінәлілік пен үкім туралы шешімге қатысты бекітілген негіздерге мыналар жатады: процессуалдық қателік, құқықтағы қателік, фактідегі қателік, сондай-ақ сот талқылауының немесе шешімнің әділдігіне күмәндануға себеп болатын кез келген басқа негіз. Стандарттарға түпкілікті шешімге "елеулі" әсер ету кіреді, оның мәні өз кезегінде түсіндіруге жатады, сонымен қатар шағымданған сот ісін жүргізу әділетсіз болғандығы, бұл шешімге немесе үкімге күмән келтіреді. Жарғының 82-бабында бекітілген өзге шешімдерге шағымдану рәсімінің сипаты зерделенеді. Сондай-ақ, Жарғының ережелерін түсіндіруге, әртүрлі мақалаларда бекітілген әртүрлі негіздер мен стандарттардың Жарғының 83-бабының контекстінде және өзара байланысына баса назар аударылады.</p>

2025-06-30T00:00:00+00:00 Авторлық құқық (c) 2025 Еуразия халықаралық құқық журналы